Mỗikhi hừng đông khởi đầu một ngày mới thì cũng là lúc người cao tuổi (cóhoặc không có bệnh tăng huyết áp) bước vào "vùng nguy hiểm". Sựtăng vọt huyết áp sau khi thức dậy dẫn đến tình trạng "đỉnh huyết áplúc sáng sớm", làm tăng 70% nguy cơ bị các biến chứng trầm trọng nhưtai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim.Tai biến mạch máu não đang gia tăng tại một số nước châu Á Tai biến mạch máu não (TBMMN) là tình trạng bệnh lý nặng, thường gặp ở người cao tuổi. Bệnh có tỷ lệ tử vong đứng hàng đầu trong các bệnh về não, đứng hàng thứ hai trong các bệnh tim mạch; Hoặc nếu còn sống sót, thường gây tàn phế, là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Theosố liệu thống kê, TBMMN ở nhiều nước châu Á đang có chiều hướng giatăng, nhất là ở Trung Quốc, Nhật Bản và Ðài Loan. Do vậy, việc dự phòngbị TBMMN lần đầu cũng như tái diễn là một mục tiêu trị liệu quan trọngở tất cả các quốc gia, trong đó việc khống chế bệnh tăng huyết áp làyêu cầu cấp thiết hàng đầu. Vì tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ lớn, lànguyên nhân chính gây TBMMN nên việc kiểm soát tốt mức huyết áp là mộtthách thức không dễ dàng đối với công tác y tế. Sự biến thiên của mức huyết áp 24 giờ Huyếtáp là một đại lượng thay đổi và luôn luôn tuân theo quy luật đặc trưngriêng của nó: Huyết áp hạ khi ngủ và tăng nhanh vào lúc thức dậy. Ởngười bình thường, đỉnh huyết áp tâm thu hoặc tâm trương thường cao hơnđỉnh khi ngủ là 20mmHg và cao hơn đỉnh buổi chiều là 10mmHg. Trên nềnbiến thiên hàng ngày này, huyết áp còn chịu ảnh hưởng, có khi rất mạnhcủa hoạt động thể chất và những xúc cảm. Hơn nữa, ngoài sự biến thiênhàng ngày, còn có sự biến thiên hàng tuần (với mức huyết áp cao vàonhững ngày làm việc) và biến thiên theo mùa (với mức huyết áp cao vàomùa lạnh). Những thay đổi huyết áp này càng tăng nặng ở người bị tănghuyết áp. Với bệnh nhân tăng huyết áp, buổi sáng sớm là thời điểm nguy hiểm nhất Theomột nghiên cứu mới thực hiện vào năm 2003 trên một quần thể người châuÁ, cho thấy người cao tuổi có mức huyết áp tăng khi thức giấc là nhữngngười có nguy cơ cao bị TBMMN hoặc những biến chứng tim mạch khác. Sựgia tăng huyết áp có thể suy đoán được bằng cách đo huyết áp ở nhà vàkhi mức huyết áp buổi sáng > 140/90mmHg. Những người này nhất thiếtphải được điều trị bằng loại thuốc hạ áp có tác dụng liên tục 24 giờ.Ðó là các thuốc thuộc nhóm kháng thụ thể Angiotesin II (như Micardis). Ðiều cốt yếu là bảo vệ tim mạch lúc sáng sớm Ngườicao tuổi bị tăng huyết áp vẫn có thể sống tốt và tích cực ở tuổi 70, 80hay thậm chí 90. Ngoài việc khống chế huyết áp bằng loại thuốc tác dụngkéo dài, cần kiểm soát được cả thời điểm nguy cơ cao nhất vào lúc sángsớm. Khi thức giấc, dù đêm hay ngày, người cao tuổi nên bình tĩnh nằmyên ở tư thế cũ khoảng 3-5 phút. Nếu tập thở nhịp nhàng thì càng tốt,sau đó hãy dậy. Như vậy, cơ thể sẽ thích nghi dần với nhu cầu tăngnhanh của hệ tuần hoàn; Tim, não không bị thiếu máu, thiếu oxygène, cóthể tránh được biến cố cấp thời về tim mạch. Theokết luận gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới: "TBMMN có khả năng dự phònghiệu quả". Do vậy, vấn đề dự phòng TBMMN đã trở thành mục tiêu chỉ đạoở nhiều nước trên thế giới. Bên cạnh việc can thiệp làm giảm các yếu tốnguy cơ gây bệnh khác, việc phòng tránh "đỉnh huyết áp lúc sáng sớm" làbiện pháp quan trọng trong kế hoạch dự phòng TBMMN.