2. Bỏ đi những thói quen cũ, lập cho mình những kế hoạch mới?
Ngay từ việc chuyển từ cách học phổ thông sang cách học đại học những tân sinh viên cũng đã gặp nhiều khó khăn, trong khi đó cũng đã có bao nhiêu thế hệ sinh viên đã trải qua nếp học cũ và với cách thức điều hành cũ của chương trình đào tạo theo niên chế, mọi thứ đều đã thành thói quen trong cách nghĩ và cách làm của người học, người dạy và người quản lý giáo dục. Vậy cứ gì chúng tôi là sinh viên K51, K52 phải thay đổi? trong khi chúng tôi đã có thói quen cũ:
- Đã có một tập thể lớp không phải thay đổi theo 4 năm học, chúng tôi có những người bạn gắn bó trong cả khoá học, dễ dàng giúp đỡ nhau, tại sao chúng tôi phải nay một lớp, mai một lớp?
- Đã có sẵn thời khoá biểu, môn học, thầy giáo, giảng đường... cần gì phải lựa chọn, mà chúng tôi mới trường vào biết đâu mà lựa chọn?
- Lên giảng đường chỉ cần nghe thầy giảng, chép bài và về tự học những bài đó, cần gì phải đọc nhiều sách như vậy?
3. Chuyển từ thế bị động sang thế chủ động?
Đào tạo tín chỉ sẽ giao cho người học quyền chủ động về mặt thời gian học, về phương pháp học, lựa chọn môn học, giảng viên,... trong khi nếp cũ vẫn tồn tại: “tôi ngại lắm, nếu để tôi tự sắp xếp thời gian tự học thì chắc tôi sẽ ngủ cho đã mắt trước đã”.
Vậy là người học lại phải cố gắng ghi nhớ thêm nhiều thông tin và vận hành mình như một cái máy có cấu tạo riêng, mỗi người là một cỗ máy. Bạn phải có kế hoạch học tập: mình sẽ học trong vòng 3, 4 năm hay kéo dài hơn nữa, gia đình mình có chu cấp đủ tiền cho mình ăn học hay không?; mình sẽ lựa chọn học những môn nào trước, học với thầy cô nào đây; học ở đâu?... ối giời ơi nhiều cái phải nhớ quá, thôi chết rồi mình còn chưa biết sử dụng máy tính, chưa bao giờ vào mạng chát, làm sao để lấy thông tin một cách nhanh nhất.....
Tính chủ động của sinh viên sẽ phải được rèn luyện để khi thực hiện các thao tác nhưng những chương trình đã được lập sẵn trong bộ nhớ của cỗ máy của riêng mình chứ không phải chương trình mà các thầy cô thường lập sẵn như trước đây.
=> Biện pháp khắc phục:
- Căn cứ vào khả năng của bản thân, điều kiện kinh tế của gia đình để có một kế hoạch học tập và mục đích cụ thể và lâu dài ngay từ đầu năm thứ nhất: Xác định học trong thời gian mấy năm, tập trung vào thời gian nào?
- Khắc phục những khó khăn của bản thân: mạnh dạn gặp gỡ giáo viên chủ nhiệm, cố vấn học tập, người thân, bạn bè để nhận được sự giúp đỡ.
4. Kỹ năng tìm kiếm thông tin
Học tích cực, bạn sẽ phải thường xuyên tìm kiếm các tài liệu trên mạng
=> Tìm kiếm thông tin trên Internet như thế nào?
- Thu hẹp chủ đề, chọn những từ quan trọng, những mục quan trọng
- Dùng các chức năng tìm kiếm (search engine): nó có phân loại, liệt kê các chủ đề không? Tìm cách phối hợp, liên kết những từ quan trọng để tìm thông tin cần thiết; Gõ và tìm trong các công cụ tìm kiếm
- Nhờ sự giúp đỡ của người trợ giúp nghiên cứu trong các thư viên
- Thử vào các trang web có tiếng, có các đánh giá, chọn lọc…
- Xem các trang web chuyên về chủ điểm đang cần nghiên cứu có thể mục lục, tuyển tập liệt kê theo chủ đề…
- Xem xét kết quả mà chức năng tìm kiếm đưa ra. Nếu có quá nhiều kết quả, quay lại và thêm từ cho ô tìm kiếm. Nếu có quá ít kết quả, thu hẹp/ xóa bớt một số từ trong ô tìm kiếm hoặc tìm từ khác thay thế.
- Thử xem qua những kết quả đầu tiên: Nếu những trang đó chưa hữu ích lắm, thử quay lại và dùng từ tìm kiếm khác
- Sử dụng mục tìm kiếm nâng cao của chức năng tìm kiếm: Các kiểu tìm có thể dựa vào:
+ Kết hợp các từ khóa, bao gồm cả chuỗi Boolean tức là các từ: AND (VÀ), OR (HOẶC), NOT(KHÔNG)
+ Chỗ mà các từ khóa được tìm thấy ví dụ: ở tiêu đê, ở đoạn thứ nhất, hay ở đoạn mã.
+ Ngôn ngữ để tìm kiếm
+ Các trang web bao gồm các file hình ảnh, video, MP3/nhạc, ActiveX, JAVA...)
+ Thời gian các trang web được xây dựng hoặc bổ sung thông tin mới.
- Sử dụng nhiều công cụ tìm kiếm khác nhau: Mỗi công cụ tìm kiếm có một dữ liệu khác nhau về danh sách các trang web. Một vài công cụ tìm kiếm cỡ lớn còn tìm ra luôn cả những công cụ tìm kiếm nhỏ khác. Một công cụ tìm kiếm này cho ra ít kết quả thì một công cụ tìm khác có thể ra nhiều kết quả hơn.
- Xem xét nội dung các trang web vừa tìm được: Xem hướng dẫn "Đánh giá nội dung các website"
- Nhớ theo dõi quá trình tìm kiếm: Liệt kê những trang bạn đã xem qua, thời gian xem. Xem các trang web, đặc biệt là địa điểm và ngày bạn tìm thấy
- Khi in ra, nhớ chỉnh chức năng in như sau:
Tiêu đề của trang web | Địa chỉ trang web | Ngày in
=> Bạn có quan tâm đến cố vấn học tập, giáo viên chủ nhiệm và các thầy cô giáo sẽ dạy mình không?
- Những bỡ ngỡ, khó khăn khi mới bắt đầu bước vào chương trình đào tạo tín chỉ, đội ngũ cố vấn học tập sẽ giúp bạn không chỉ những ngày đầu mà còn theo bạn trong suốt quá trình học tập tại trường, bạn có thể tham khảo những ý kiến liên quan đến chương trình đào tạo, ngành học, môn học, thầy giáo....và tất cả mọi người xung quanh bạn sẽ dần trở thành thân quen đối với bạn.
5. Bạn sẽ như thế nào nếu có nhiều thời gian tự học?
Giờ tín chỉ là một trong các giá trị sau đây:
a. 1 giờ học trên lớp và 2 giờ chuẩn bị bài/1tuần
b. 2 giời thực hành trên lớp và 1 giờ chuẩn bị bài/1tuần
c. 3 giờ tự học, tự nghiên cứu/ 1 tuần
Với sự phân bố thời gian như trên thì sinh viên sẽ có nhiều thời gian tự học, tự nghiên cứu. Bạn có thực sự làm chủ thời gian tự học của mình không?
Nếu như trước đây bạn có thể “cưỡi ngựa xem hoa”, “nước đến chân mới nhảy” thì giờ đây sự đánh giá chất lượng cuối cùng không chỉ còn là bài thi nữa mà sự đánh giá dành cho bạn là cả thời gian học tập và thái độ của bạn đối với việc học tập. Giáo viên sẽ yêu cầu bạn phải tự nghiên cứu, và chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
=> Bạn có thể điều chỉnh việc tự học của bạn như thế nào?
+ Tự lập kế hoạch cho bản thân.
+ Thực hiện kế hoạch đó như là mục đích “sống còn”
+ Khắc phục những khó khăn trong cuộc sống hàng ngày.
+ Nhờ sự hỗ trợ của người khác: người thân, bạn bè...
Để tự học, tự giành lấy tri thức tốt các bạn cần
+ Có kỹ năng và chiến lược đọc sách hiệu quả (công cụ của việc tự học)
+ Phải biết vận dụng kiến thức đã học trên lớp vào thực hành
+ Phải biết tiến hành nghiên cứu khoa học
+ Ngoài ra bạn cần hỗ trợ từ nguồn học liệu và các thông tin từ bên ngoài.
+ Bạn đã biết sử dụng máy tính chưa? học chát, học khai thác thông tin trên mạng...bạn sẽ học ở đâu? học ở ngoài hàng internet, học ở máy tính ở nhà, học ở phòng internet của trường...
+ Tìm đọc các tạp chí chuyên ngành, và các tạp chí có thông tin bổ ích cho bạn.
+ Mượn tài liệu của bạn, của thầy cô.
=> Kỹ năng đọc sách:
A. Lập kế hoạch đọc sách
1. Liệt kê tất cả những sách, báo, tài liệu chuyên môn cần phải đọc xong trong một khoảng thời gian nhất định (tuần hoặc tháng)
2. Phân loại mức độ khó khăn và mức độ quan trọng của từng loại sách, báo, tài liệu.
3. Xác định mục đích, yêu cầu cần đạt được sau khi đọc (chỉ cần đọc biết, đọc hiểu hay cần đọc hiểu sâu) từng tài liệu, sách báo đó.
4. Rà soát lại để khẳng định tài liệu nào mình đã có, tài liệu nào cần tìm kiếm và tìm kiếm ở đâu, tài liệu nào khi đọc cần có những phương tiện hỗ trợ (từ điển, máy tính, đèn chiếu,...) và bằng cách nào để có chúng.
5. Xác định thời gian dành riêng cho việc đọc sách. Phân phối thời gian theo hướng ưu tiên cho tài liệu có mức độ khó khăn và quan trọng.
6. Dự kiến địa điểm và thời gian thuận lợi nhất để đọc từng tài liệu.
7. Sắp xếp xen kẽ những tài liệu có mức độ khó khác nhau, xen kẽ nghỉ ngơi, giải trí.
8. Dự kiến thời gian sẽ trao đổi với thầy và bạn khi gặp vấn đề không hiểu trong khi đọc, vì nếu còn chưa hiểu được vấn đề này thì không đọc tiếp được tài liệu.
9. Dự kiến cơ hội trình bày với thầy và bạn những điều mình đã thu hoạch được trong khi đọc để tranh thủ sự chỉ bảo của họ nhằm chính xác hóa và mở rộng sự hiểu biết của bản thân xung quanh vấn đề đã đọc.
10. Sau khi thực hiện kế hoạch tôi tự kiểm tra lại một cách khách quan xem việc gì đã được thực hiện, việc gì chưa được thực hiện hoặc đang được thực hiện; tự đánh giá xem những việc đã được thực hiện có đạt được yêu cầu đề ra từ đầu không, từ đó giúp mình vạch kế hoạch cho thời gian tới tốt hơn.
B. Kỹ năng đọc
+ Đọc biết:
1.Đọc mục lục để xác định chương mục nào thì bỏ qua, chương mục nào thì đọc biết.
2.Đọc đoạn mở đầu và kết luận của chương, sau đó đọc nhanh toàn bộ chương cần đọc biết.
3.Ghi chép theo hướng tự trả lời câu hỏi: “Nội dung quan trọng nhất của từng chương đã đọc là gì?”
+ Đọc hiểu:
1.Trước hết tiến hành đọc biết để xác định chương mục nào của tài liệu cần đọc hiểu.
2. Đọc chậm toàn chương cần đọc hiểu, dừng lại ở những đoạn chưa hiểu và đọc thật kỹ đoạn đó.
3. Trong khi đọc phát hiện những nội dung mà muốn hiểu được nó cần đọc bổ sung những tài liệu khác có liên quan thì tìm đọc ngay những tài liệu đó rồi mới đọc tiếp.
4. Trong khi đọc ghi chép những ý mà mình cho là quan trọng và cố gắng diễn tả những ý đó bằng sơ đồ, mô hình.
5. Tự trả lời câu hỏi và bài tập (nếu có) trong tài liệu đó.
+ Đọc hiểu sâu:
1. Thực hiện đọc biết và đọc hiểu trước khi đọc hiểu sâu để xác định chương mục nào của tài liệu cần đọc hiểu sâu.
2. Trong khi đọc hiểu sâu chương mục nào đó luôn tự trả lời câu hỏi: ý này, đoạn này có điểm nào mâu thuẫn với các tác giả khác cùng viết về vấn đề đó mà mình đã đọc . Nếu có mâu thuẫn giữa các cách viết của các tác giả thì đồng ý với ai ? Vì sao. Nếu không đồng ý với ai thì đưa ra quan điểm riêng của mình như thế nào.
3. Tự tìm ví dụ minh họa cho những nội dung đang đọc.
4. Tự trả lời câu hỏi: các khái niệm và lý thuyết đang đọc có liên quan như thế nào đến khái niệm và lý thuyết đã biết.
5. Khi đọc xong, tự xây dựng bảng tóm tắt nội dung đã đọc theo trình tự logic của riêng mình, kèm theo sự so sánh với những tài liệu khác về cùng loại vấn đề và ý kiến bình luận của riêng mình.
6. Cố gắng vận dụng các tri thức đọc được để giải quyết các vấn đề nảy sinh trong học tập và trong cuộc sống hàng ngày.
7. Tranh thủ mọi cơ hội để thảo luận với thầy cô, bạn bè những gì mình còn băn khoăn, thắc mắc khi đọc tài liệu đó.
8. Tranh thủ cơ hội trình bày sự hiểu biết của mình về những điều đã đọc được ở trong sách với thầy cô, bạn bè.
9. Thường xuyên tự đánh giá cách đọc sách của bản thân, tự rút kinh nghiệm để xây dựng cho mình cách đọc sách khoa học nhất mang lại hiệu quả cao nhất cho bản thân.
C. Kiểm tra, đánh giá việc đọc sách:
1. Sau một tuần thực hiện kế hoạch đọc sách, tôi tự kiểm tra, tự rà soát lại việc thực hiện kế hoạch tuần qua: việc nào chưa được thực hiện, chất lượng từng việc đã thực hiện để rút kinh nghiệm cho việc xây dựng kế hoạch tuần tới.
2. Sau khi đọc xong một tài liệu nào đó, tôi tự kiểm tra xem mình có tuân thủ đúng qui trình phải theo (đọc lướt, đọc hiểu, đọc hiểu sâu) không
3. Tôi đối chiếu mức độ thông hiểu của tôi về một tri thức nào đó trước lúc đọc sách và sau khi đọc sách.
4. Tôi tự kiểm tra, đánh giá việc đọc sách của mình bằng việc trao đổi kết quả đọc sách với bạn bè trong lớp.
5. Tôi tự kiểm tra, đánh giá việc đọc sách của mình bằng việc trao đổi với giáo viên về những gì mình đọc được.
6. Tôi tự điều chỉnh để việc đọc sách diễn ra theo đúng qui trình ở những lần đọc sau.
7. Tôi cố gắng tự kiểm tra, đánh giá việc đọc sách của bản thân thật khách quan.