Nhiều người lầm tưởng rượu ong đất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là sứckhỏe phòng the. Tuy nhiên, ong đất nọc độc, uống vào sẽ gây hại chogan, thận, dị ứng, mẩn ngứa... thậm chí tử vong.
Dùng thuốc xịt muỗi bắt ong
Cứ khoảng tháng 10, 11, người dân các tỉnh như Điện Biên, Bắc Giang,Cao Bằng, Sơn La lại kéo nhau lên rừng săn ong đất về ngâm rượu đưaxuống dưới xuôi bán. Người ta đồn rượu ong đất “thập toàn đại bổ”, chữađủ thứ bệnh như sát trùng, đau lưng, mỏi gối, chân yếu, mắt mờ, đặcbiệt trị phong tê thấp, nhức xương cốt, giải độc... và cả chứng yếusinh lý.
Lời đồn khiến cho giá ong đất rất cao. Một tổ ong đấtto bằng nửa cái thúng, được bán với giá 200.000 đến 400.000 đồng, thậmchí lên đến cả triệu. Người bán chỉ hướng dẫn truyền miệng cách ngâmtẩm, chế biến là người mua vội vã "rinh" tổ ong về để ngâm rượu, quýnhư đặc sản rừng núi.
Theo ông Nguyễn Văn Niệm, Phó tổng giámđốc Công ty cổ phần ong trung ương, ong đất (còn gọi là ong bắp cày,thổ phong, mã phong) hay làm tổ dưới đất, hoặc trong thân cây mục. Nọcong đất độc, người khỏe cũng không chịu nổi 5 con đốt cùng lúc. Một contrâu trưởng thành cũng chỉ chịu được khoảng 20 vết đốt.
Theo lờimột thợ săn ong lâu năm ở huyện Quỳnh Nhai, Sơn La, phương pháp săn ongcổ truyền làm chết nhiều ong, thân khô, khó bán, nên giờ thợ ong dùngbình xịt muỗi, thuốc trừ sâu để bắt. Khi xịt xong, ong say lả tả, thợsăn chỉ có việc bốc cả tổ bỏ vào túi lưới. Khi ong tỉnh lại, chúng bòlổm ngổm quanh tổ, rất bắt mắt người mua.
Cái họa của phươngpháp săn ong này là người uống phải lĩnh hậu quả, vì thuốc xịt côntrùng, thuốc sâu ngấm vào con ong, thôi ra rượu gây ngộ độc. Trung tâmchống độc, Bệnh viện Bạch Mai từng cấp cứu một bệnh nhân trong tìnhtrạng nguy hiểm tính mạng do uống rượu ong đất mới ngâm hơn một năm,với triệu chứng ngứa, sưng nề môi, kèm theo đau bụng, nôn mửa, vã mồhôi.
Dễ trúng độc vì thiếu hiểu biết
Người dânđồng bào dân tộc miền núi phía Bắc thường ngâm rượu khi ong đất đã phơikhô, sấy, đốt tồn tính, tán bột và chỉ uống rượu khi đã hạ thổ ít nhất100 ngày. Hoặc ngâm rượu với mật ong non, hạ thổ 100 ngày mới uống, chứkhông vừa ngâm đã uống như nhiều hàng quán hiện nay.
Theo ôngPhùng Hữu Chính, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển ong, đồngbào dân tộc hay lấy ấu trùng và cả ong trưởng thành ngâm rượu làm thuốctăng lực, trị đau lưng, mỏi lưng, đau đầu. Tuy nhiên, giống ong này rấtđộc, nọc độc của nó thôi ra rượu dễ gây ngộ độc. Đó là chưa kể một sốngười còn dùng cả cồn Trung Quốc ngâm rượu ong đất để hạ giá thành, rấtnguy hiểm cho sức khỏe người uống.
Ông Chính cho biết thêm, rượuong đất tại đa số quán ăn, nhà hàng hiện nay đều ngâm tẩm theo kinhnghiệm dân gian. Chưa có công ty nào sản xuất loại rượu này bởi chưa cóthương hiệu và cơ sở nghiên cứu khoa học.
Ông Nguyễn Văn Niệmthì cho rằng, từ trước tới nay chưa có ai đi sâu nghiên cứu, phân tíchcác thành phần hóa lý, tác dụng dược lý của rượu ong đất. Tác dụng củanó chỉ toàn theo kinh nghiệm dân gian.
Bác sĩ Nguyễn Văn Hướng,Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam khẳng định: "Rượu ong đất không bổ béo,không tác dụng như lời đồn. Người dân thường hiếu kỳ sử dụng rồi mua vàtruyền nhau. Như bò cạp chẳng hạn, độc thế mà nhiều người cứ khoái khẩulà ăn cho biết".
Bác sĩ cũng khuyên mọi người không nên dùngrượu ong đất vì ong đất nọc quá độc, uống vào sẽ gây hại cho gan, thận,dị ứng, mẩn ngứa... Theo ông, trong dân gian thường ngâm các con ongtrưởng thành hoặc ngâm cùng với ấu trùng và nhộng của chúng (ong mật,ong bò vẽ, ong đất) trong rượu trắng để làm rượu thuốc có tác dụng bồibổ sức khỏe. Một số nơi còn xào nhộng ong đất để ăn, nhưng họ đều phảibỏ ruột, mật, đầu, cánh, chân chứ không phải xào lung tung mà ăn được.Loại nhộng để ăn cũng là loại nhỏ tí, chứ chưa ai ăn con ong trưởngthành.
Theo Gia đình Xã hội