Tiêu đề: TRÁI ỚT BIẾN THÀNH TIN NÓNG CHO NGÀNH Y DƯỢC
TRÁI ỚT BIẾN THÀNH TIN NÓNG CHO NGÀNH Y DƯỢC Dược sĩ Lê-văn-Nhân
Chúng ta đã biết capsaicin là một oleoresin trong ớt đã được FDA chấp thuận làm kem thoa ngoài da để trị đau cơ. Có thể tính nóng rát của capsaicin đã trấn áp giây thần kinh dẫn truyền cơn đau, nhưng đây cũng là 1 khuyết điểm vì không thể dùng trực tiếp trên vết thương cũng như chỗ mổ. Mặt khác, thuốc tê lidocain cũng được dùng như kem thoa ngoài da ( biệt dược EMLA), cao dán (Lidoderm) hay cả thuốc xịt ngoài da để giảm đau. Như vậy kết hợp cả 2 thuốc trên có tăng hiệu quả không? Tại sao không thử? Trong một thí nghiệm trên chuột cống, các nhà khoa học của đại học Havard Hoa-kỳ đã kết hợp capsaicin và hóa chất QX-314, một chất dẫn xuất từ lidocain. Kết hợp này khóa được giây thần kinh cảm nhận đau mà không sinh tác dụng phụ là làm mất cảm giác thường xảy ra khi dùng thuốc giảm đau tại chỗ. Chuột cống trong thí nghiệm này vẫn có thể chạy quanh bình thường và không để ý đến nhiệt nóng dưới chân. Mặc dầu QX-314 dẫn xuất từ lidocain là thuốc tê, QX-314 một mình không đủ khả năng tác dụng lên hoạt động điện (electrical activity) nên không ngăn chặn được dẫn truyền tín hiệu đau. Nhưng khi thêm vào capsaicin, chất này mở màng tế bào cảm nhận đau để cho QX-314 vào được bên trong tế bào. Tế bào thần kinh cảm nhận được cơn đau nhói lâu dài chứa 1 cổng thụ thể gọi là TRPV1. Capsaicin bám vào thụ thể và mở cổng để vào các sợi thần kinh chuyển cảm giác đau, chứ không động đến những giây thần kinh có những chức năng khác như cử động chẳng hạn. Những giây thần kinh nhận cảm giác đau gọi là nơ-ron C cũng cảm nhận được nhiệt, vì vậy capsaicin gây cảm giác nóng rát. Nhưng một khi cổng TRPV1 mở, nó cho phép calcium tràn vào bên trong tế bào cho đến khi tế bào thần kinh trở thành quá tải và đóng lại. Đó là cảm giác tê hay mất cảm giác. Người ta hy vọng trong tương lai gần, khi đi chữa răng, người bệnh không bị tê cả hàm sau khi chữa xong do tác dụng của thuốc tê, và các sản phụ vẫn tỉnh táo và cử động trong khi sanh, thay vì bị liệt nằm cứng trên giường do tiêm thuốc tế qua màng cứng (epidural injection). Điều trở ngại là capsaicin có thể gây cảm giác nóng rát, nên phải tiêm QX-314 khoảng 10 phút và quanh giây thần kinh trước khi tiêm một lượng rất nhỏ capsaicin để mở tế bào thần kinh Bây giờ đến phiên Anevisa ở California vào cuộc. Họ bào chế được tinh chất của capsaicin gọi là Adlea. Họ đang thử trên hàng trăm bệnh nhân qua nhiều giải phẫu khác nhau, thí dụ thay thế khớp đầu gối và xương đùi. Bác sĩ giải phẫu nhỏ Adlea hay giả dược vào chỗ mổ hay bị cắt, đợi 5 phút để thuốc thấm trước khi bắt đầu mổ. Trong những kết quả sớm, 41 người đàn ông mổ hở để trị chứng thoát vị (hernia), bệnh nhân cho biết bớt đau đáng kể 3 ngày đầu sau khi mổ, theo báo cáo của nhóm nghiên cứu tại hội nghị các chuyên gia gây mê Hoa-kỳ. Trong 1 nghiên cứu ở 50 ca thay xương đầu gối, một nửa dùng capsaicin dùng ít morphin hơn trong 48 giờ sau khi mổ và báo cáo ít đau hơn. Người ta đang thực hiện nghiên cứu liều cao hơn ở nhiều người hơn để xem sự thật ra sao. Tại viện y tế quốc gia Hoa-kỳ, các nhà khoa học hy vọng đầu năm đến sẽ thử trên bệnh nhân ung thư đã tiến triển một chất giống như capsaicin gọi là resiniferatoxin nhưng mạnh gấp 1000 lần, để xem thuốc này có thể cải thiện được cơn đau ở bệnh nhân ung thư không còn kiểm soát được bằng morphin. Nếu những thử nghiệm này thành công sẽ giảm được dùng các thuốc nhóm gây nghiện như thuốc phiện và tránh được lạm dụng thuốc giảm đau. Hình vẽ minh họa tác dụng của capsaicin trên tế bào thần kinh của công ty Anevisa có thể tìm trong phần “News” của Yahoo.